التهاب فاشیای پلانتار یکی از شایع ترین علل درد پاشنه پا است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این شامل التهاب فاسیای کف پا است، یک نوار ضخیم از بافت که در امتداد پایین پا قرار دارد و استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل می کند. التهاب فاشیای پلانتار اغلب باعث درد خنجری در پاشنه پا می شود، به ویژه در اولین قدم های پس از بیدار شدن از خواب یا دوره های عدم تحرک.
فاشیای کف پا یک ساختار حیاتی در آناتومی پا است که به عنوان ضربه گیر عمل می کند و از قوس کف پا حمایت می کند. این رباط بیشترین وزن ما را در حین حرکت تحمل می کند، بنابراین به طور طبیعی مستعد ساییدگی و پارگی است. هنگامی که در معرض استرس بیش از حد قرار می گیرد، بافت می تواند ملتهب شود و در نتیجه علائم کلاسیک فاشیای کف پا ایجاد شود.
التهاب فاشیای پلانتار به مرور زمان به دلیل فشار مکرر یا اضافه بار ایجاد می شود. پارگی های کوچک می توانند در بافت جمع شوند و باعث التهاب شوند. این التهاب منجر به ناراحتی و سفتی می شود که در صورت عدم درمان بدتر می شود. در برخی موارد، استرس طولانی مدت می تواند باعث ریزش اشک شود که درد را بیشتر تشدید می کند و مداخله زودهنگام را حیاتی می کند.
علائم التهاب فاشیای پلانتار
علامت بارز این عارضه، درد شدید و کوبنده در پاشنه پا است، به ویژه در صبح. درد اغلب با فعالیت کاهش می یابد اما پس از دوره های طولانی ایستادن یا نشستن برمی گردد. علائم اضافی شامل تورم پاشنه، حساسیت به لمس و مشکل در خم کردن پا است.
تشخیص فاسیای کف پا از سایر مشکلات پا مانند خار پاشنه، تاندونیت آشیل یا شکستگی های استرسی ضروری است. بر خلاف این شرایط، درد فاشیای کف پا معمولاً در قسمت پایین پاشنه قرار دارد و با تودههای قابل مشاهده یا کبودی همراه نیست. تشخیص صحیح کلید درمان موثر است، زیرا شناسایی نادرست بیماری می تواند بهبودی را به تاخیر بیندازد.
علل و عوامل خطر
استفاده بیش از حد و فشار مکرر
فاشیای کف پا اغلب نتیجه فشار مکرر روی فاسیای کف پا است. فعالیتهایی که شامل دویدن زیاد، پریدن یا ایستادن طولانیمدت میشوند میتوانند منجر به استفاده بیش از حد شوند. ورزشکاران، به ویژه دوندگان و رقصندگان، به دلیل ضربه مداوم به پاهایشان در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
سبک زندگی و عوامل شغلی
برخی از سبک های زندگی یا مشاغلی که مستلزم ساعات طولانی روی سطوح سخت هستند، مانند تدریس یا کار در کارخانه، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. کفشهای غیرقابل حمایت، مانند کفشهای پاشنه بلند یا صندلهای تخت، فشار روی فاسیا را تشدید میکنند.
سن
فاشئیت کف پا در بین افراد 40 تا 60 ساله بیشترین شیوع را دارد. اما به این گروه سنی محدود نمی شود. ورزشکاران جوانتر و افراد دارای سبک زندگی فعال نیز به دلیل فشار مکرر وارد بر پاهایشان آسیب پذیر هستند.
مسائل مربوط به مکانیک و تراز پا
شکل و ساختار پای شما نقش بسزایی دارد. صافی کف پا، قوسهای بلند یا الگوهای راه رفتن غیرعادی میتواند توزیع وزنی نابرابر را ایجاد کند و باعث سنگینی بیش از حد فاسیای کف پا شود. این مسائل بیومکانیکی اغلب ارثی هستند اما می توانند با کفش نامناسب نیز تشدید شوند.
گزینه های درمانی برای التهاب فاشیای پلانتار
تمرینات کششی و تقویتی
تمرینات کششی و تقویتی یکی از موثرترین درمان های غیر جراحی برای فاشیای کف پا می باشد. هدف از این تمرینات کاهش تنش در فاشیای کف پا و تقویت عضلات حمایت کننده از قوس پا است. کشش های رایج شامل کشش ساق پا، کشش انگشت پا و کشش فاشیای کف پا است. به عنوان مثال، چرخاندن قوس پای خود روی یک بطری آب یخ زده یا توپ تنیس می تواند التهاب را کاهش دهد و در عین حال انعطاف پذیری را بهبود بخشد.
ارتز
کفشهای حمایتی و ارتزهای سفارشی نقش مهمی در مدیریت فاشیای کف پا دارند. پوشیدن کفش با حمایت از قوس، بالشتک، و یک پاشنه خفیف می تواند فشار روی فاسیای کف پا را کاهش دهد. انواع ارتز، در دسترس یا سفارشی، به توزیع یکنواخت وزن در پا کمک میکنند و فشار را به حداقل میرسانند. کفش های تخصصی برای دوندگان یا کسانی که در تمام روز پا به پا هستند نیز می توانند تفاوت چشمگیری ایجاد کنند. از راه رفتن با پای برهنه بخصوص روی سطوح سخت خودداری کنید، زیرا می تواند شرایط را تشدید کند.
دارو برای تسکین درد
داروهای بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، میتوانند به طور موقت درد و التهاب را تسکین دهند. در حالی که این داروها علت اصلی را برطرف نمی کنند، اما در مدیریت علائم در هنگام شعله ور شدن موثر هستند. برای موارد شدید، پزشک ممکن است دوره کوتاهی از داروهای ضد التهابی قویتر را توصیه کند.
سایر روشهای درمان التهاب فاشیای پلانتار
شاک ویو تراپی
شوک ویو درمانی خارج بدنی (ESWT) یک گزینه غیر تهاجمی برای فاشیای کف پا مزمن است. این روش از امواج صوتی پرانرژی برای تحریک بهبودی در فاسیای کف پا استفاده می کند. جریان خون را در ناحیه تحریک می کند و باعث ترمیم بافت می شود. در حالی که ممکن است باعث ناراحتی موقت شود، بسیاری از بیماران پس از چند جلسه بهبود قابل توجهی در علائم خود گزارش می دهند.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید گزینه دیگری برای افرادی است که درد مداوم دارند. این تزریق ها یک عامل ضد التهابی قوی را مستقیماً به ناحیه آسیب دیده می رسانند و تسکین سریعی ایجاد می کنند. با این حال، به دلیل عوارض جانبی بالقوه مانند ضعیف شدن بافت، اینها معمولاً به مقدار کم و تنها زمانی استفاده می شوند که سایر درمان ها شکست خورده باشند.